Derviş, Evliya, Şehit, Hoca, Ermiş Mezarları ya da Tekke olarak adlandırılan yerler ve Volçan’ın namazlık taşı, mihrap işaretleri.
Birçok yörede küllü dede, afin dede, uzunali’nin mezarı veya daha başka isimlerle namlandırılan dağ başlarındaki mezar yerleri..ve Müslüman mezarlığında her tarafı figüre edilmiş süslenmiş ve hatta üzerinde istavroz bulunan Osmanlıca da anlamsız yazılarla süslenmiş mermer mezarlar vardır…ki; bu mezarlar nedir gördüğümüzde Fatiha mı okuyacağız yoksa o mezarın ya da tekkenin tarihi hakkında bilgi mi toplayacağız..
Samsun Salı Pazarı İlçesinde Ali bey köy var. Bu köye 1 saatlik mesafede de dere kenarında yoldaki kaş ve araba yolu yanında bir tek mezar… Bu mezar 1976 yılında Alibetköy den bir müteahhit tarafından etrafı kapatılmış önüne de hayrata çeşme yapılmıştır. Ben bu yere 6 ay kadar evvel gittim gördüm ama bilgi üzerine gittim.. dereye indim aradığım işaret bir ayak izi bana yürü diyordu ve bir seccade (namazlık taşı) kıblesini şaşırmış bir seccade neyse yer doğru idi müteahhit mezarın etrafını betonlamış ve zeminide betonlamış mezarın içini toprağını Allah bilir bişey var mı yok mu? Ama eskiden vardı 1 kazan para…. neyse burada resmi kazı yapılamaz kaçak desen işimiz olmaz sadece işi çözmek… doğruluğu anlamak için gittim ve her şey anlatıldığı gibi idi… Fatiha okumadım…. çıktım ki; jandarma bizi çevirdi o günde genel arama günü imiş ve mahkemeden de gerekli izni almışlar…
Samsun merkezdenim deyince şehit mezarını gördüm ziyaret etmek için durdum burada aslında alacak peşine geldim buraya dedim ve şehidi sordum… oda bana Ali bey köydenmiş yolda yürürken şehit olmuş Adı da Uzun ali demez mi? Ben içimden güldüm…. Orda 2 katlı mezar var üstte bir mefta Uzunali bey mi? yuhannis mi? onu Allah bilir ama altında bir zamanlar 1 çil mezarı daha vardı yerinde durur mu durmaz mı onu da Allah bilir..Müteahhit orada betonlama yapmış zamanında çok para harcamış bugün yapılan masraf 5.000.-YTL. geçmez ama etrafını güzel çevirmiş ve şu anda bakımsızlıktan geçilmiyor içerisi rutubet ve küf kokuyor… Neyse; bizim köyde eşkiya belgesinde adı gecen Minnos köyü bir Uzun ali de bizim köyde var.. onun hem tekkesi hem değirmeni var..değirmen yenilenmiş zamanla bizimkiler tarafından da çalıştırılmış hatta 30 sene evveline kadarda çalışıyordu..şimdiki türden yapı yapılmış değirmen yerine tekkeye gelince çok eski bir ağaç.. araba yolunun 3 metre kenarında ulu ağaç tam güneyinde 3. metre derinlikte bir dere kazanının dolu olduğu bilgisi var.. doğu tarafında 50 cm. derinlikte de bir çetenin cesedi olduğu bilgisi var..köye çok yakın resmi kazı yapamassın adı çıkmış evliyaya kaçakla da işimiz olmaz…. İşaret mi yok ne gezer ağac ve de tekke adı varya Müslüman Türk dokunmaz ona.. evet hiç dokunulmadı gerçekten de…
Yine bir örnek daha Samsun Kavak İlçesi karga köyü ortasında dereye yakın bir top tepe tam üstünde zirvede afindede yatıyor oval şekilde bizans tuğlası ile etrafı lanettayn çevrilmiş adı mezar altı harbi sarı çil mezarı..dere de işareti var açı yapmış büyük top gibi oyma ve içinde çizgi şeklinde mezarın etrafındaki Bizans tuğlalarının verdiği şeklin minyatürü…. resmi kazı izni alamassın kaçak desen işimiz olmaz…
Yine Samsun merkez de Ceneviz kalesine yakın Kurt dere boyu ve kurt tepesinde dorukta bir evliya aynen bilgi gibi olduğu gibi etrafı dikenlik ve kocaman kocaman taşlar dolu nerede biliyor-musunuz evliyanın mezarında mezar denen yere 6-7 metreden fazla yaklaşamıyorsun zamanında nasıl dikenlemişlerse ordan başka yerde de yok o dikenden sonra taşlagelince al bir ev yap ama almassında alamassında bedava ama evliya taşı onlar alınır mı? İşareti hemen yandaki dere yatağında….Yine Samsun Havza İlçesi Hocaoğlu köyü var eşkiya belgesinde adı gecer burda da kapalı yapı tekke var ama içi istavroz dolu bilgi ise; işaretin tam karşısında ana parası mezarın ayak tarafında bir ıbrık ve duvarında bir teneke parası…. alamassın orda evliya var… ne resmi kazı ne kaçak bişey yapamassın dokunulmazlığı var…
—–Bakın size enterasan birşey anlatacam.. Dağ başlarında dağ keçilerinin dahi zor dolandığı yerlerde tek mezarlar olur bu büyük mezarı ise; anladık herşey olabilir de çocuk mezarının ne işi var.. Çocuk *******n koy nunda gider ölürse hiçbir ana da orda mezar kazıp gömemez bunu ne fiziken ve ne de ana yüreği ile yapması mümkün değildir değil mi arkadaşlar Yaratılışa aykırı ama Volcan işi ise olr çocuk mezarı büyük paranın hem müjdesinin cüzdanıdır ve hem de nişanesidir.
Eski medeniyetlerin Hak dinlerini bilmediği veya tanımadığı dönemlerde güneşe tanrı aya tanrı diyen kralların son olarakta kendisini tanrı ilan etmesi sonucu bu tür egoist krallara tek mezarlar yapılmış ya höyükte ya tümülüste veya yerin 6 metreden başlayan ve 30 metre derinliğe varan yerlerde lahit mezarları var.. Bunun haricinde hiçbir toplumda tek mezar olayı yoktur. mezarlıklar genelde umumi kullanılmıştır. Bu müslümanlar içinde diğer dinler içinde uygulamada hep aynıdır. Ama bakıyoruz tek mezar bu mezarlarda hep dağ başlarında ama kaybolmayacak tabii doğal özellikli noktalarda evliya olan kişilerin bakıyorum islamiyet tarihine hep etrafında talebeleri var, evliya hazretlerine bakıyorum hep imamlık yapmışlar…müslüman meftası ne kadar çok ziyaretçi ile helalleşir ise; manevi huzura varacağı inancında değilmiyiz… kaldı ki bu evliya yani (Allah’ın sevgili kulu) zaten dağın tepesinde dikenler altında kocaman taşların altında Cenab-ı Hak sevdiği kulunu bırakmaz diye düşünüyorum arkadaşlar..
