Anadolu’da madencilik tarihi, Neolitik dönemine kadar uzanmaktadır. Arkeolojik bulgulara dayanarak, bakır insanlar tarafından kullanılan ilk metaldir. Bakır madenciliği güçlü uygarlıklara (örneğin Hititler, Asuriler, Lidyalılar, Frigler) tarafından kullanılmıştır. Bakır, kurşun, kalay, altın ve gümüş türü metallerden yapılan eserler kültürel miraslar arasında yerini almıştır.
Türkiye’de son zamanlarda keşfedilen önemli metalik maden yataklarının yerleri. Tarihi maden sahaları ve cevher yataklarının tespit edildiğini unutmayın. (renkler sadece tektonik kayışları ve cevher yataklarını görünür kılmak içindir).
Metalik cevher yataklarının dağılımı.
Türkiye’deki önemli tarihi madenler MÖ 1100 civarında eski uygarlıklar tarafından tespit edilip kullanıldığı bilinmektedir. Bakır alanlarının geç Neolitik dönemlerde yoğun bir şekilde çıkarılıp kullanılmıştır. Altın madenleri Lidya bölgesinde bol miktarda bulunur. Altın madeni para olarak ilk metal para, Lidyalılar tarafından kullanılmıştır.
Tarihi madenlerin tektonik dağılımı
Madencilik eski üretim teknolojilerinden uzaklaşıp özelleştirilerek yeni teknolojik makinalarla faaliyet göstermeye başladı. Yeni teknoloji destekli modern madencilik, doğanın zarar görmesinin yanı sıra, işsizliğin artması nedeniyle insanları daha büyük şehirlere göç etmeye zorladı. Sonuç olarak, bir dönem cıvıl cıvıl olan kasabalar hayalet şehirlere dönüşmüştür.
Türkiye’de madencilik mirasını korumak için, 2017 yılında Türkiye Jeolojik Mirası Koruma Derneği Ankara üniversitesi Jemirko isimli öğrenci topluluğu tarafından kurulmuştur. Türkiye’de jeolojik miras üzerine çalışan tek dernek. Projenin resmi adı “Anadolu madencilik mirasının jeoturizm için korunması” dır.
Anadolu’da madencilik tarihinin yaygın şeklde kullanldığı M.Ö. 4500 yılları olarak tahmin edilir. Anadolu bir çok medeniyete ev sahipliği yaptığını unutmayın. . Madencilik mirası hakkında bilgi veren Hattuşa, Göbeklitepe, Çatalhöyük, Troya ve Efes’teki bazı yerler Dünya Mirası Listesinde önemli yere sahiptir.
