Her tümülüs tuzaklı değildir, tuzak olan tümülüslerin tuzak şekilleri aynı olmaz. Bazı tümülüslerde tuzak üst katmanlarda yer alırken bazıları giriş kapısı yada tünel içinde olmaktadır. Tümülüs tuzaklarının hangi katmanlarda olduğunu daha iyi anlamanız için tümülüs katmanları hakkında bilginiz olması gerekli.
Tümülüsler 2 farklı katmandan oluşmaktadır, her katman kendi içinde bölünmektedir. 1. katman 3 farklı tabakadan oluşmaktadır.
a-Üst Koruma: Bu tümülüsün yüzey alanıdır.
b– Alt koruma tabakası: Buda yüzey tabakasından sonra ilk karşılaşılan tabakadır yüzey tabakasına benzerlik gösterir.
c– Alt koruma tabakası: Bu tabaka alttaki tuzağın düzenini koruyan tabakadır.
2. katman ise ortalama 6 farklı tabakadan oluşur. Bunlar her tümülüste aynı olmadığı için ortalamayı vermekteyiz.
a-Üst tuzak katmanı, bunlar çakıl yığını şeklindedir bunlar alınmadan girişe yönelirseniz aniden üzerinize kayar.
b- Burada verimli toprak dediğimiz elenmiş toprakla karşılaşırsınız. İçeride kaya bulunmaması gerekir azda olsa tek tük çıkabilir.
c- Hemen altta 2. çakıla denk gelinir, bu direk girişin tuzağıdır. Kısacası 1 tümülüste 1 den fazla tuzak olabilir. Daha girişe gelmeden çalışan tuzak ve giriş kapısında çalışan tuzak çeklinde 2 farklı tuzakla karşılaşmak olağandır.
d- Verimsiz toprak dediğimiz kile benzer toprakla karşılaşılmaktadır.
e- Çakıl karışık kum yada beyazımtırak kil tabakası katmanı.
f- Kil tabaka ve horasan katmanı bunun altı giriş kapısıdır. Bu katmana tuzakların yapıldığı katmanlar bağlıdır.
Üstte yazılan tuzaklar bertaraf edilmez ise giriş mümkün olmaz çakıl katmanları üzerinize kayar. Üst katman tuzakları çalışma yapıldığında sizlere zarar vermemektedir. Lakin bir tümülüse üstten girmek imkansız denilebilecek kadar zordur.
Üst katman tuzakları kadar tünel tuzaklarıda olası ihtimaller arasındadır. Tümülüslerde tüneller çok zaman çakıl toprakla kapatılmıştır. Toprak alınırken tümülüsün üzerinize yıkılması en can alıcı tuzaklardandır. Üst tabakadaki tuzakların bir kolu girişe diğer kolları tünel ortalarına uzanmaktadır. Çok dikkatli olunması önemle rica olunur.
Bir tepenin tümülüs olup olmadığını anlamak için yüzey alanında tuğla, kiremit gibi eski çağlarda kullanılmış malzeme kalıntıları olmaması gerekli. Tepe yanında akar suyun mutlaka olması gerekli. Çünkü tümülüs inşasında bolca suya ihtiyaç vardır. Yakında bir dere yoksa bu tümülüsün inşası hayli zor olacağı için tümülüsler mutlaka dere ve benzeri akar suların yakınına yapılmaktadır.
Tepe yapısı ise normal höyükler gibi yatay olmamalıdır. Yukarı doğru daralan huni şeklini almış olması gerekmektedir. Bu tip tepelere tümülüs denir. Ve ayrıca biz bunları tümülüs işareti diyebiliriz.
Tümülüslerdeki en belirgin işaret güneş sembolüne benzeyen halka daire. Bu dairenin çevresi kısa çizgilerle donatılmıştır, halkanın ortası yumruk gibi kabartma şeklinde olur.
En çok görülen diğer işaret ise 1 dik kanal ortasından 2 yatay kanalın kesişmesidir. Bu şekildeki haç işaretine benzediği gibi bu haçın kendiside en bilinen tümülüs işaretlerinden bir tanesidir. Diğer belirgin işaret ise yüzü yarım metre ile 1 metre civarlarında tıraşlanmış kaya. Bu kayanın ortasında tek oyma, bu oymanın uzak çevresinde halka, bu halka bazen kayanın bittiği yerde olur.
Daha anlaşılır olması için şöyle diyebiliriz. 50 cm çapında bir halka tam ortasında yumruk büyüklüğünde oyma buda tümülüs işaretlerinden biridir. Bunlar şimdilik aklımıza gelenler aklımıza gelmeyen bir çok tümülüs işareti bulunmaktadır tecrübesini edindiğimiz işaretleri konuya ekleriz.
En belirgin tümülüs işaretlerinden biride penis işaretidir. Bu penis normal yere saplama kaya şeklinde olmalıdır. Büyüklüğü bazen insan bedeni kadar olur. Tıpkı dikili taş gibi. Dikkatli bakarsanız tıraşlanma modeli tıpkı penis gibidir. Erkekliğin sembolülüdür. Tümülüsün bulunduğu tepede olur.
