Anadolu coğrafyasında yaşamış medeniyetler mezar tipleri olarak, normal gömme (inhumasyon), bazende yakarak gömme (kremasyon) şeklinde yapılmaktadır.
Basit Toprak Mezar
Kaya Oyuğu ve Kaya Aralığı Mezarları
Sandık Mezar (lahit)
Küp Mezarlar
Oda Mezar
Yığma mezar
Anadolu’nun höyüklerde en eski, yani toprağın a tabakası denilen tabaka altında görülen ve varlığını uzun müddet koruyan bu mezar tipine rastlanmaktadır. Mezar çukurunun boyu hocker ve uzatılmış durumda gömülen bir insanı içine alabilecek uzunlukta olup, derinliği de yerine göre 0.30-0.90 cm. arasında değişmektedir. çukur düzensiz, dikdörtgen, kare veya elips olup, genişliği 0.30-0.60 cm. arasındadır. Toprağa kazılan mezar çukurlarının taban ve yan taraflarında taş ve kerpiçten bir yapı izine rastlanmadığı gibi üstleri de yalnız çukurdan çıkarılan toprakla örtülmektedir.
Diğer bir deyimle basit fakir mezarları diye adlandırılabilir. Bu tip mezarlara Anadolu coğrafyasının tamamı yerleşkelerinde rastlamak mümkündür. Bu da gösterir-ki, ancak küçük ayrıntılarda farklılıkların saptanabileceği toprak mezarlar her kültürde birbirlerinden etkisizce ortaya çıkmışla. Ve günümüzün en yaygın gömme türü olarak kabul edilmektedir. Bu tip mezarlar profesyonel definecilerin ilgisi alanında değildir çünkü mezarlar genelde boş çıkar.
Yere sabit kaya kitlelerinin oyukları ve aralıkları ayrı bir mezar şekli olarak incelenir. Mezar çukuru kazılırken ana kayaya rastlanılması durumunda kaya şekillendirilmesi yerine onun düz olmayan oyuk ve aralıklarından da faydalanılarak mezar yeri açılmaktadır. Her kaya oyması mezarla ilişkilendirilmemeli, kaya oyuklarının mezar olduğunu anlamak için çevrede sunu çanakları ve mezar sunakları aranmalıdır. dışarıda her hangi bir belirti yoksa iç mimari yapı dikkate alınmalıdır, iç mimari döşeme ölü gömme kültüne uygunsa bu kaya oyuğunun mezar olduğunu anlarız.
Bununla beraber Tasarım, işçilik, konum ve giriş özellikleri de mezara özgü ip uçları verir. Kaya odalarının işlevini saptamaya çalışırken kullanılan tek ölçüt mezar belirtileri olmamalıdır.
Taştan, ağaçtan ve kerpiçten yapılan bu mezarlar dikdörtgen ve kare şeklinde tercih edilmektedir. Genelde dört tarafı taşla çevrilidir. Üzeri bazen kapatılır, bazen kapatılmaz ve amaç sandık şeklini oluşturmaktır. Sal taşları ile yapılmaktadır. Bir ya da daha fazla gömü hocker tarzda gömülmektedir. Eğer üzeri kapatılmamış ise bu megalit sınıfına girebilir, tam sandık oluşturulmuş dış cephe figürlerle resmedilmiş ise bu lahit sınıfına girer. Definecilerin en sevdiği mezar tipler-indendir.
Anadolu’da çok sık rastlanana mezar tipidir. Definecilerin pek ilgisini çekmez çünkü hediye eşya çıkma oranı düşüktür. Bu mezarların geçmişi Neolitik Döneme kadar dayanır. Birey yakılmadan gömülecekse cesedin boyutlarına uygun küpler bulunup içine yerleştirilir. Birey yakılacak ise daha küçük boyutlu küpler yeterli olur. Küplerin ağzı genellikle taşla ya da kiremitle kapatılır.
Taş, kerpiç, gibi malzemeler kullanılarak yapılan küçük odalardır, Genelde ön girişleri vardır ve ev şeklinde olur. Üzerleri sal taşı, ahşap yada pişmiş kiremit ile kapatılır üzeri toprak örtülerek zemin altında bırakılır.
Farklı toprak katmanları bir yere yığılarak yapılan mezar tipleridir. Mezar odası zemine yapıldıktan sonra farklı toprak çeşitleri ile üzeri kapatılan, örnek tümülüs şeklindeki mezarlar yığma mezar denilmektedir. bu bazen çakıl yığını olarakta karşımıza çıkmaktadır. Girişleri ve dramoz şeklinde tünelleri vardır,bu tünellerin bir çoğu tuzaklı dır, yığma mezarlar hediye bakımından en zengin mezar tipleridir.
