Kaya Mezar Giriş Yönleri; Geçmişten günümüze açılan kaya mezarları incelediğimizde belli bir yön kaygısının olmadığı tespit ettik. Mezarların, ana kayanın zorunlu olarak görünen tek taraflarına oyuldukları anlaşılmaktadır. Bazı kaya mezarlar tek yönlü görünür. Yapı sebebiyle mezarlar açılırken zorunlu olarak kayanın düzgün olan taraf dikkate alınmış ve mezarıda bu yöne açılmıştır. Söz konusu kaya mezarların yönlerine baktığımızda bu yönlerin Dağ silsilesinin karışık yapısı ile örtüşecek şekilde birçok yönler ihtiva ettiği görülür.
Örnek incelediğimiz 28 kaya mezarından 13 tanesinin ana yönler olan güney, doğu ve kuzey cepheli oldukları tespit edilmiştir. Bu 13 kaya mezarından 9 tanesi güney yönlü kaya bloku üzerine açılmıştır. Bu yöndeki fazlalığı bölgenin jeolojik yapılanması ile de açıklamak mümkündür. Erken jeolojik zamanlarda dağların daha çok gün ışığına maruz kalan taraflarındaki aşınmalar, doğal olarak diğer taraflarına göre fazla olacaktır.
Aşınmalar sonucu ortaya çıkan uygun kaya yüzeyi de mezar açmaya elverişli hale gelecektir. Bu tespitin dışında, doğal kaya blokunun yönüne uygun olarak açılan mezarların, dolayısıyla ana kayanın yönlerinde belirgin bir standartta değildir.. Yine de genel olarak baktığımızda güneybatı yönü 3 örnekle, kuzeydoğu, güneydoğu, kuzeybatı ve güney-güneybatı yönleri ise 2’ er örnekle temsil edilmektedir. Tekil örnekler şeklinde ise batı -güneybatı , güneydoğu, doğu-güneydoğu, doğu-kuzeydoğu, kuzey-kuzeydoğu ve batı -güneybatı yönleri görülür.
Kaya Blokları Standardı, Giriş Yönleri
Kaya bloku birkaç yönlü olmasına rağmen, güneydoğu ve doğu yönlerinin daha çok tercih edildiği görülmüştür. Bu araştırma toplam 40 kaya mezar üzerinde yapılmıştır.
Bu yönü takiben, kuzey ve güney yönleri 5’er örnekle, güney-güneybatı ve güney-güneydoğu yönleri ise 4’er örnekle temsil edilir. Doğu yön 3 kaya mezarında, batı -kuzeybatı ve kuzey-kuzeybatı yönleri ise 2 ayrı kaya mezarında tercih edilen yönler olmuştur.
Batı -güneybatı , batı , kuzeybatı ve kuzey-kuzeydoğu yönleri yalnızca 1’er kaya mezarında kullanılmıştır.
Rakamlara baktığımızda 9 kaya mezar ile temsil edilen güney yönün, mezar sahibinin isteği doğrultusunda değil açıldığı kayanın zorlaması sebebiyle kullanıldığı anlaşılmıştır. Topoğrafik zorlama dışında kalan kaya mezarlarında ise doğu-güneydoğu, güneydoğu, kuzey ve güney yönlerinin yaygın olarak tercih edildiği görülmüştür. Tercihe kaldığında güneybatı , kuzeydoğu ve doğu-kuzeydoğu yönlerinin hiç de revaç görmediği anlaşılmıştır.
Ayrıca, dört taraf da kaya mezarı açmaya elverişli olmasına rağmen özellikle bir yönünün bilerek tercih edildiğini gördük. Bazı kaya mezarlarında görüldüğü gibi doğu-güneydoğu, güneydoğu, kuzey ve güney yönlerinin tercih edilmesinde akarsu, yol ve uygun manzara gibi etkenlerin önemli rol oynadığını düşünüyoruz. Örneğin bazı kaya mezarları, açılışın kaya blokunun her yönü kaya mezar açmaya elverişli iken, bir su kaynağına yön verildiği anlaşılmaktadır. Bazı kaya mezarların hemen önünde halen akmakta olan bir dereye doğru baktığı görülmektedir.
- Bu durumda, kaya mezarların elverdiği ölçüde akarsu, yol ve uygun manzaraya yöneltildiğini gördük.
Cephe Düzenlemesi ve Tipoloji
Anlatmaya çalıştığımız kaya mezarları cephelerindeki en belirgin özelliklerine göre 4 tipolojide değerlendirmek mümkündür;
- Tapınak cepheli olanlar
- Tonoz cepheli olanlar
- Yalın cepheli olanlar
- Kabartmal /Süslemeli cepheliler
