Kaçak kazı yaparak define bulanları ihbar edenlere devlet ikramiye vermektedir, bu ikramiyenin adı ise muhbir ikramiyesidir .
Muhbir ikramiyesi; Devletin gizli kalmış taşınır ve taşınmaz mallarını, haklarını, menfaatlerini, vergileri ihbar edip Devlete aidiyetini sağlayan kimselere, bunların değerinin belli bir oranında verilen paradır.
26.12.1931 tarih ve 1905 sayılı “Menkul ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergilerin Mektumlarını Haber Verenlere Verilecek İkramiye Hakkında Kanun”Devlete ait taşınır ve taşınmaz mallar, haklar ile vergilerin ihbarı durumunda muhbire verilecek ikramiye konusunda hükümler içermektedir. Bu çalışmamızda 1905 sayılı Kanun’a göre muhbir ikramiyesi verilmesi konusu ele alınacaktır.
1905 sayılı Kanun’un 1. ve 6. maddelerine göre muhbir ikramiyesi alınabilmesi için aşağıda sayılan gizli kalmış mal, hak, vergiler ve menfaatlerden birinin ihbar edilmesi ve bu ihbarın doğruluğunun tespit edilmesi gerekir:
– Genel veya özel kanunlar ile yabancı devletlerle yapılmış anlaşmalara göre, Devlete veya Hazine’ye intikal etmesi gerektiği halde kayda dayanan bilgi dışında kalmış olan bütün taşınır ve taşınmaz mallar,
– Taşınır ve taşınmaz malların intifa hakları,
– Senede bağlanmış ipotekli ve ipoteksiz alacaklar,
– Her çeşit mevduat ve emanet ile esham, tahvilat ve sigorta matlupları,
– Bina, arazi, arsa, kazanç, hayvanlar, veraset ve intikal, muamele, dahili istihlak ve damga gibi daimi vergiler .
Kanun’un 1. maddesine göre yukarıda belirtilen hak, taşınır ve taşınmaz mallar ile alacakların “Hazine’ye aidiyeti” tahakkuk etmelidir. Diğer bir deyişle; taşınır malların teslim alınması, taşınmaz malların da Hazine adına tescilinden sonra muhbir ikramiyeye hak kazanır. Kanun’un 6. maddesine göre de ihbar edilen vergilerin kesin biçimde tahakkuk etmesinden sonra ikramiye almaya hak kazanılmaktadır.
Muhbir ikramiyesi, Hazine’ye mal edilen taşınır ve taşınmaz malların değerleri veya iki yıllık intifa hakkı bedelleri üzerinden, Kanun’da yazılı oranlar dahilinde verilir. Kanun’un 1. maddesinde taşınır ve taşınmaz malların değerine göre ayrı ayrı oranlar belirlenmiştir. 100.000 liraya kadar değeri olan mallar için saptanmış olan oranlar bugün için önemini yitirmiştir. 100.000 liradan (10 Yeni Kuruş) fazla değeri olan taşınır ve taşınmaz mallar için ödenecek ikramiye oranı % 7,5’tir. Önemli ihbarlarda bu oran Bakanlar Kurulu Kararıyla artırılabilir.
Kanun’un 6. maddesinde ihbar edilen vergiler için ödenmesi öngörülen ikramiye oranları belirlenmiştir. Buna göre vergi ve ceza toplamının 15.000 liraya (Eski Türk Lirasıyla) kadarlık kısmı için çeşitli oranlarda, 15.000 lirayı aşan kısmı için ise % 10 oranında muhbir ikramiyesi verilir. İkramiyenin 1/3’ü verginin kesin tahakkukundan sonra, 2/3’ü ise tahsili ardından verilir.
Kanun’un 2. maddesine göre taşınır ve taşınmaz mallar ile hakların ihbarının Devlet memurları tarafından yapılması halinde Kanun’da belirtilen oranların yarısı tutarında ikramiye verilir. İhbarın bu işlerle görevli (tahrir ve tahakkuku ile) memurlar tarafından yapılması halinde memurlara ve bu memurları sevk ve idare eden amirlerine muhbir ikramiyesi karşılığı olarak ikramiye verilir.
Kanun’un 7. maddesine göre ihbar edilen hak, vergi, alacak ve malları ortaya çıkarmada olağanüstü hizmeti görülen memurlara bulundukları mahallin en büyük mal memurunun talebi, Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşüyle 2 maaş tutarına kadar nakden ödül verilebilir.
Kanun’un 5. maddesine göre taşınır kültür varlıklarını haber verenlere ikramiye, ilgili Kanun’a yani 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre verilir. 2863 sayılı Kanun’un 64. maddesi kültür varlıklarını bulanlara verilecek ikramiye konusunu düzenlemiştir. 64. maddenin (e) bendine göre; nerede olursa olsun yeni bulunup da 2863 sayılı Kanun’un 4. maddesinde yazılı süreler içinde haber verilmediğinden dolayı gizlenmiş sayılan kültür varlıklarını haber verenler ile bunları yakalayan kamu görevlilerine, 1905 sayılı Kanun’da taşınır mallar için gösterilen oranlar dahilinde tespit edilen bedel ikramiye olarak verilir.
Kanun’un 4. maddesine göre verilecek ikramiyenin hesabında taşınır ve intifa haklarının ihbar tarihindeki miktar ve rayiç değeri esas alınır. Taşınmazların değeri ise 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenir.
Kanun’un 6. maddesine göre vergilerin ihbarı durumunda; mal memurlarına, vergi ile ilgili komisyon üyelerine, vergilerin tarh ve tahakkukunda görev alanlara ikramiye verilmez.
26.12.1931 tarih ve 1905 sayılı “Menkul ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergilerin Mektumlarını Haber Verenlere Verilecek İkramiye Hakkında Kanun”Devlete ait gizli kalmış taşınır ve taşınmaz mallar, haklar ile vergilerin ihbarı durumunda, muhbire verilecek ikramiye konusunu düzenlemiştir. Kanun’a göre muhbire; Hazine’ye mal edilen taşınır ve taşınmaz malların değerleri veya iki yıllık intifa hakkı bedelleri üzerinden % 7,5 oranında, ihbar sonucunda tahakkuk eden vergi ve ceza toplamının ise % 10’u oranında ikramiye verilir.
İhbar edene çok az bir miktar veriliyor bu bence haksızlık ihbar edenin hakkı biraz daha fazla olmalı ozaman ihbar cilik birazdaha çoğalır hem devlet hemde ihbarcı kazanır ama şuda bir gerçek arkadaşın sana kalleşlik yapmıyorsa o zaman onu ihbar etmek delikanliliga yakışmaz ihbar edilecek adam vardır edilemeyecek adam vardır herkeze saygılar anlamayanlar beni anladı
Vermiyorlar inanmiyorum sadece tesvik yapiyorlar ve ihbar edeni kullaniyorlar yakaliyorlar ve sonra sen ne yaparsan yap deniliyor
Sizin “haksızlık” dediğiniz şey esasen tam olarak “ihbar edilecek adam vardır edilemeyecek adam vardır” dediğinizdir. Ortada bir suç varsa ve o kişi arkadaşınız ise kendisinin teslim olmasına ikna edersiniz. Edemiyorsanız o arkadaş falan değildir zaten. Arkadaşlık böyle birşey değil. Insanlık görevi de para için yapılmaz. Yapmışsanızda para vermediler diye böyle ilan etmek tam anlamıyla sizin “delikanliliga yakışmaz” dediğiniz şey tamda budur işte.
Benim abim define buldu bizim köydeki evin altında Hale orası çukur duruyor kapatmamislar abimin babamın hazine üstünde bir ev vardı 4 kat sekiz daire şimdi 4 dikkat 20 dairesi var Kastamonu catalzeytin piri köyünde buldum abim şimdi çok zengin benide babamdan kalan mala yabastirmiyor çok vicdansız o altınlar onu değiştirdi Mehmet Yılmaz buldu nereye şikayet edeceğimi bilemedim
isim ve yer aviklamiyacak da Ya köyde birileti kacak kazi yapiyor hazine cikarip satiyor ,üstüne üstelik o tarih yapilari mezarlari harab ediyorlar ,bu kişiler kac defa şikayet edildi .Yetgililer geldi vallahi ne yaptilar ne ettiler gelen kişiler rabor bile tutmadan cekip gittiler adamlar bir yil icinde milyoner o,dular acik,acik,Yolunu bulana ne yasa ,ne ceza ne hak ,ne hukuk hic bir şey para etmiyor hepsi kağit üzerndei de kaliyor…koca köy bu olaya şahit….Şikayet edenler havalarini aldilar…