Gradyometre arkeoloji jeofizik uygulamalarında geniş alanların hızlı şekilde taranmasında en yaygın kullanılan jeofizik yöntemdir.
Günümüzde aralarında belirli mesafe olan (1,1.2 metre) iki manyetik alıcı (Manyetik Gradyometre) ile “gradyen” ölçüsü alınmaktadır. Bu yeni ölçü sistemleri ile, bir baz istasyonuna ihtiyaç duyulmamaktadır. Gradyometreler ile ölçü almak hızlı ve kolaydır.
Özellikle yüzeye çok yakın (1-2 metre civarı) metalik nesneler, pişirilmiş topraktan yapılmış malzemeler, kerpiç duvar ve temel gibi arkeolojik yapıların bulunmasında etkilidir. Ancak bu yöntem 1-2 metreden daha derinde bulunan yapıların bulunmasında araştırma derinliği sorunu nedeniyle kullanılamazlar. Manyetik Yöntem ilk olarak arkeolojik alanlarda 1950’ li yıllarda kullanılmıştır. Ülkemizde ise birçok arkeolojik alanda kullanılmaktadır.
Gradyometre ölçüleri 1960′ lı yıllardan sonra alınmaya başlanmıştır. Manyetikgradyometre ölçümlerinde aralarında 1-30 metre arasında mesafe olan iki manyetometrekullanılır. Bu ölçülerde sürekli değiĢen yer manyetik alan etkisi yoktur. Dolayısıyla gömülü arkeolojik yapılar gibi yerel yapılardan kaynaklanan belirtiler bu verilerdekolayca ayırt edilebilir. Arkeolojik çalışmalarda genelde manyeotmetreler arası mesafe1 metre olarak seçilir. Gradyometre ölçülerinde ölçülen büyüklük, iki manyetometre ileölçülen yer-manyetik alanın Z-düĢey bileĢenlerinin farkı alınarak aralarındaki mesafeyebölünmesiyle elde edilir. Gradyometre ölçülerinin birimi “nT/m”‘ dir.
Gradyometre hakkında ülkemizde Türkçe kaynak sıkıntısı olduğundan kısa amaçlı bir bilgi vermek istedim sadece. Konu içinde bulunan linklerden Türkçe olarak detaylı bilgi alarak çalışma mantığını anlayabilirsiniz, konu içerisinde olmasa da kaynaklar da en azından detaylı bilgi mevcuttur.
