Define Nedir; Türk Dil Kurumu sözlüğünde ise define “Eski insanların sakladığı para veya değerli hazine, gömü” olarak belirtilmiştir. Toprağın altında bulunan ve değeri para ile ölçülebilen eski eser, değerli maden ve taş gibi nesneler define olarak kabul edilebilir. Günümüzde toprak altında bulunan ve arkeolojik değeri bulunan nesneler de define olarak değerlendirilmektedir. Nekropol alanları, tümülüsler, höyükler, antik yerleşmeler ve dinsel yapılar define olduğu düşünülen ve hayal edilen yerlerdir.
Türk Medeni Kanununun 772. maddesinin 1. fıkrasında belirtildiği gibi define, “Bulunmalarından uzun zaman önce gömülmüş veya saklanmış olduğu ve duruma göre artık gerçek sahibinin bulunmadığı kesin olarak anlaşılan değerli şeyler” olarak tanımlanmıştır. Anılan fıkraya göre definenin unsurları arasında gömülmüş veya saklanmış olması, taşınır eşya olması, değerli eşya olması ve sahipsiz eşya olması şeklinde tanımlanabilir..
Başka Bir Kaynak; Define bulundukları zamandan daha önce gömülen veya saklanan ve kimin sahip olduğu ispatlanamayan mücevher, para ve değerli taşlardan oluşan eşyalardır. Bu eşyaları bulmak üzere izinli/izinsiz kazı yapan; veya yaptıran kişiye defineci denilmektedir.
Arkeolojik bir alan dışında herhangi bir yerde olduğu tahmin edilen/hayal edilen kültürel olmayan maddi değeri (parasal) olan buluntular define olarak tanımlanmaktadır. Herhangi bir sebeple bulunduğu yerden ayrılan veya terk eden kişinin/kişilerin giderken muhafaza ettiği mal varlığının bulunarak meydana çıkarılması definecilik olarak adlandırılmaktadır.
Defineciliğe ilgi duyanlar, ekonomik kazanç elde etme telaşıyla başta kaya figürleri olmak kaydıyla; halk arasında anlatılan hikayelerden etkilenerek var olduğu sanılan haritaları tarih boyunca bulmaya çalışmıştır. Her ne kadar definecilik illegal işmiş gibi lanse edilse-de Türkiye’de definecilere mevzuat çerçevesinde define arama izni verilmektedir. Ancak korunması gerekli kültür ve tabiat varlıkları çerçevesinde belirtilen alanların içinde; izin almadan define aramak ve kaçak kazı yapmak suç teşkil etmektedir.
Her ne kadar sit alanları içinde kazı izni verilmemektedir diye belirleyici kanunlar olsada; bazı tümülüslere kazı izni verildiği olmuştur. Burada anlaşılacağı gibi nerelere kazı izni verilir yada verilmez sorusundan ziyade ensen ne kadar kalınsa buna paralel olarak kilise, höyük, tümülüs, ören yeri gibi 1. derece sit alanlarından kazı izni almanız muhtemeldir.
İzin almaksızın kaçak şekilde ve genellikle bireysel olarak kazı yaparak define arayan kişiler defineciler olarak adlandırılmaktadır. Mevzuat çerçevesinde izin almaksızın define arayan kişi yada kişiler kültür varlığı kaçakçılığı suçları ile ilgili grup içerisinde bulunmaktadır.
Toplumların ekonomik yönden çaresiz oldukları dönemlerde hazine bulma ve zengin olma düşüncesiyle dinsel faktörlerin etkisi ile olgunlaşan ve nesilden nesile aktarılarak efsaneye dönüşen bu hayali hazinelerin, kültürel bilince sahip olmayan bazı kişiler tarafından izinsiz aranmasına definecilik denir.
Bizler define hocaları olarak izinsiz define aranmasına şiddetle karşı çıkıyor tarihe ve kültüre saygılı defineciler yetiştirmeyi amaç ediniyoruz.
Kaynak: Define Sohbeti MendereS
