Çoğu defineci define bulunca ne yapacağını bilmez. Aklında sadece bulmak vardır, bulduktan sonra ne yapacaksın sorusuna geldiğimizde hiç bilgisi yoktur. Sanki definenin pazarı var gidip satacak gibi kendisini çok rahat hisseder. Halbuki define bulmak kadar satmakta zordur.
İşin en ilginç tarafı ise define kazarken yakalandığında hiç ceza almamış olmanızdır. Elinde dedektör olsun, kazma, kürek, manila ne olursa olsun ifadeyi verir çıkar gidersin. Satarken yakalanırsa 3 ila 7 yıldan yargılanır iyi hali kötü hali derken yine bi süre yatar çıkarsın.
Kazarken neden ceza almıyoruz sorusuna gelince, hakim şöyle der; bulduğunda ne yapacağı belli olmadığından. Evet bulduğunuzda ne yapacağınız belli değil, belki müzeye götüreceksiniz. Bu sebepten dolayı kazarken yakalanmada işiniz kolaydır. Satarken yakalandığınızda işiniz zordur. Özellikle polise satarken yakalanırsanız 3 ila 7 yılı gözden çıkarın.
Define bulduğunuzda tabiki müzeye gideceksiniz. Bu işlerinde belli prosedürleri var, defineyi eline alıp elini kolunu sallaya sallaya gidersen zırnık alamazsın. Müzeden önce avukata gideceksin, avukata durumu anlatıp define bulanlara verilecek ikramiyeleri iyice gözden geçireceksiniz. Yanlış bi ifade para almanıza engel olabilir. O sebepten dolayı avukatla bu işi enine boyuna tartışıp müzenin yolunu tutacaksınız.
Hangi ifadeleri verdiğimizde para alamayız sorununa gelince ilk başka bilerek kazdım dersen para alamazsın. Çünkü bu izinsiz kazıya girer, müze buna para vermez. Ayağınıza takılmış, pulluğa takılmışsa işte bu güzel; şimdi gönül rahatlığıyla müzenin yolunu tutabilirsiniz.
İşte bu kimse tarafından bilecek soru değildir. Çünkü definelerin bir pazarı yoktur, fiyatları neye göre belirleneceğini kimse bilmez.
Mesela müze fiyat belirlerken önce komisyonu kurar bu komisyon incelemeyi yaptıktan sonra fiyatı belirler. Şimdi burada fiyatı nasıl belirleyecekler; bu eserin tıpa tıp daha önce satılmış bir örneği yokki. Antik para olsa hadi önce satılmış örnekleri var dersin. Parada bile önce satılmış fiyatları emsal olarak gösteremezsin çünkü paralar açık arttırmada müzayede edilir. Açık arttırma ile müzayede edilmiş bir para fiyatta belirleyici olamaz. Geçen yıl 10.000 TL ye müzayede edilen para bu yıl 3.000 TL ye müzayede edilebilir.
Peki fiyat belirlemede hiçmi ip ucu yok; elbette var. Definelerin fiyatları tarihlerine göre ve en önemlisi üstlerinde bulunan dinsel figüranlara göre belirlenir. Dinsel figür olmayan hiç bir eser yoktur. Mesela M.Ö pagan dini sembolizme edilmiş define varsa bu çok değerlidir. M.S Hristiyan dini resmedilmiş eser fiyat olarak normaldir. Daha yakın Bizans dönemi olunca dahada aşağı iner. Burada belirleyici olan eserdeki dinsel ritüellerdir.
Define satarken yasal olmayan yollara başvurmanızı tavsiye etmiyoruz. Eskiden Türkiye ekonomisi çok kötüydü. Dolar, mark (euro) çok değerliyidi, alıcılar için çok önemli olmayan para TL ye çevirildiğinde bizim için çok büyük meblağlara dönüşebiliyordu. Şimdi pariteler arasında uçurum yok, kaçakta satsanız müzeyede verseniz aynı kapıya çıkarsınız. Belki kaçak sattığınızda biraz fazla alırsınız ama inanın aldığınız riske hiç değmez. Herşey iyi bir avukat sonrasında müze. Alnın açık başın dik bi şekilde hakkını ararsın.
