Antik Yunan heykelleri-nin gelişimi üç kronolojik döneme ayrılır. MÖ 650’den MÖ 500’e kadar olan dönem Yunan heykeltıraşlar ilk olarak mermerden heykeller yaptığı dönemdir. Bu dönem Arkaik Dönem olarak biliniyordu. MÖ 500’den MÖ 323’e kadar Klasik Dönem olarak bilinen dönemdir. Bu dönemde Yunan heykelleri mükemmel şekilde tasarlanmaya başlandı. Birçok ünlü Yunan heykelleri bu dönemde yapılmıştır. Sonraki dönem Helenistik dönemdir. Helenistik dönem MÖ 323’ten MÖ 27’ye kadar sürdü.
Evet. Arkaik ve Klasik dönemlerde, en önemli Yunan heykelleri, tek bir tanrıya adanan tapınaklar için yapılmış, dini bir karaktere sahipti. Tapınağın içinde ve dışında heykel dışı, vazolar, kutsal hayvanların görüntüleri ve heykelsi nitelikteki diğer nesneler vardı. Daha önceki makalelerimizde yazdığımız gibi insanlık tarihi heykeli putlaştırıp onlara tapmayı çok sevmiştir.
Yunan heykeltıraşların kullandığı malzemeler başlıca mermer, pişmiş toprak, bronz ve ahşaptır. Fildişinden yapılmış heykellerde vardır. Bronz sadece MÖ 550 ve MÖ 500 yıllarında büyük kapasitede kullanılmıştır. Hangi malzeme kullanılırsa kullanılsın, son işlem her zaman aynıydı: Dış yüzeye daha canlı bir görünüm kazandırmak için sıcak bir mum veya yağ tabakası eklenmesi, ardından renklendirilmeleri ve ardından yaldızlanmalarıydı. Bu heykellerin çoğu daha sonra bir polikrom tabakasında boyandı.
Yunan heykellerinin kökeni Mısır, Suriye, Minos (Girit), Miken ve Pers kültürlerinin bir karışımı olduğuna inanılıyor. Bunlar (dile bakılırsa) Karadeniz’in kuzeyindeki açık bozkırlardan göç eden Hint-Avrupa kabilelerinden türemiştir. . Yunan heykeltıraşlar hem taş oymacılığını hem de bronz dökümü Mısırlılardan ve Suriyelilerden öğrenirken, Yunanistan’daki heykel gelenekleri Teselya’dan iki ana yerleşimci grubu olan İyonyalılar ve Dorlar tarafından geliştirildi.
Arkaik dönemin önemli bir özelliği, Yunanistan ve Orta Doğu (özellikle Mısır ve ayrıca Küçük Asya şehir devletleri) arasındaki ticari ilişkilerin ve deniz ticareti bağlantılarının yenilenmesiydi. Bu ticari ilişki Yunan sanatçılarına ilham verdi.
Genel olarak, bu dönemde, Yunan heykeltıraşları çeşitli boyutlarda (taş, pişmiş toprak ve ahşaptan) frizler ve kabartmaların yanı sıra birçok farklı heykel türü (taş, pişmiş toprak ve bronz) ve minyatür heykeller (fildişi, kemikten) yaptılar. Bu dönemin heykelleri kısmen Mısır heykellerine benziyordu (önden, geniş omuzlu, dar belli, kollar vücuda yakın asılı, yumruklar sıkılı ve her iki ayak yerde, sol ayak hafifçe ileri, yüz ifadesi sabit bir “arkaik gülümseme” ile resmediliyordu.
Mısır benzetmesi dışında kendi kültürlerini içeren mezar taşlarına yapılan adak heykelleri, veya kahraman heykelleri yapmaya başladılar.
Genel olarak, Evet. Mermer, bronz, ahşap, pişmiş toprak veya metalden yapılmış olsun, çoğu Yunan heykeli boyanmıştır. Alman arkeolog Vinzenz Brinkmann’ın yakın zamanda tüm heykellerin boyandığını kanıtlamıştır.
Klasik dönemde Yunan heykeltıraşlığı hızlı bir gelişme gösterdi. Bu dönemin en belirgin yeniliği katı bir duruş sergileyen heykeller rahat bir duruş ile tasarlanmaya başladı.
Klasisist heykel, öncelikle dinle bağlantılı olmaya devam etti ve Yunan tanrılarının ve mitolojik figürlerinin tam bir listesini içeriyordu. Böylece, on iki Olimposlu Tanrı ve Tanrıçaya (Zeus, Apollon, Poseidon, Demeter, Hera, Artemis, Hephaistos, Athene, Ares, Afrodit, Hermes ve Hestia) ek olarak, heykeltıraşlar Dionysos ve onun döngüsü gibi küçük tanrıları heykel yaptılar. Aşil, Herakles, Theseus, Perseus, Ariadne, heykel yapımında kullanılan diğer isimlerdi.
Tanri ve tanrıça heykelleri dışında Ruhlar, satirler, periler ve centaurlarda heykel yapımında kullanılmaya başladı.
Yunan heykeltıraşlığının bir başka özelliği de, eserleri neredeyse tamamı Roma döneminde kopyalanacak olmasıdır.
Yunan kültürünün orta doğu ve ötesine hatta Hindistan’a kadar yayılmıştır. Helenizm, geleneksel olarak Büyük İskender’in ölümüyle (MÖ 323), devasa imparatorluğunun üçe ayrıldığı zamandır.
Helenistik Yunan Heykeli Hangi Değişiklikleri Getirdi?
Helenistik dönemde, Klasik dönemdeki sanat türüne bir takım değişiklikler getirdi. Başlangıç olarak, Dinlere hizmet etsin diye anıtsal heykel yapımında düşüş vardı. İnsanların ruh hallerini esas alan anıt heykeller yapımı gittikçe çoğaldı. En önemli değişiklik ise heykeller artık daha enerjikti.
Not: Klasik Antik Çağ’dan günümüze ulaşan heykel ve kabartmaların çoğu, Yunan orijinallerinin Roma kopyalarıdır. Bunlar, Yunanistan ve İtalya’daki en iyi sanat müzelerinin çoğunda bulunur . İşte en iyi koleksiyonların kısa bir listesi.
