Definecilerin baskı altında yaptıkları kazılarda, beynin gerçek dışı yarattığı olgulara halüsinasyon denir. Hissettiğiniz olgular gerçekten yaşadığını sandığınız olaylardır.
Olmayan olayları, görünmeyen nesneleri, yaşanmamış anları yaşamış gibi davranması definecilerin doğal özellikleridir.
Bu olayların çoğu gece geç saatlerde, yorgun yapılan kazı çalışmalarında ve kaçak kazı esnasında görülürler. Gündüz ve yasal kazılarda bu olaylar çok ender görülür.
Mevcut durumların tamamı gerçekte olabilir. Hasüsinasyon ve gerçeği birbirinden ayırmak çok zordur.
Her kazıda bu olayların olacağı düşünülemez. Ender kazılarda ortaya çıkarlar. Genelde sakin, sessiz ve ıssız ortamda meydana gelirler.
1. Hedef bölge kazılmaya başlandığında çok şiddetli rüzgar esmeye başlar. Bu fırtına şeklinde bile görülebilir. Aslı normaldir size öyle geliyordur.
2. Hedef bölge kazılmaya başlandığında yağmur yağar. Şiddetli yağmurla sel gelebilir. (Ama bu yağmurlar uzun sürmezler). Aslı bu yapmur o kadar şiddetli değildir, size öyle gelir.
3. Topraktan çıkarılan heykel gibi doğal varlıklar canlanır. Hareket edebilir gibi görünebilirler. Bu durum genelde heyecan, korku ve yorgunluğun birleşmesi ile halisülasyonda olabilir, gerçekte olabilir.
4. Çocuk ağlaması duyulabilir. En çok görünen halüsinasyon budur.
5. Topraktan çıkarılan heykel ağzından ve kafasından kanlar akabilir. Gözleri açılıp kapanabilir.
6. Kazı yapılan yerden yılan çıkabilir. Bu durum doğal sayılabilir. Ama bazıları halisülasyonda olabilir.
7. Çıkan define sandık, küp, kazının içinden arılar, kurbağalar, yılanlar, koç görüntüleri v.s. umulmayacak şeyler çıkabilir. Bu durumda kazıya ara verip, iyice dinlenip, sakin sakin düşündükten sonra nelerin yapılacağına karar verilmelidir. Kurbağa, yılan zaten etkili tılsımlardır.
8. Mezardan inilti ve sesler gelebilir. Konuşmalar duyulabilir. Bu durum genelde mağara ve mezarlıklarda yapılan kazılarda ortaya çıkar.
9. Kazılan yerden ayak, el veya hayvan tırnak izi çıkabilir. Burada siz definecilere birşeyler anlatılmak istenebilir. Olaylar tekrar gözden geçirilip, sakin sakin düşünülüp titizlikle incelenmelidir.
10. Kazı yapılan bölgede aniden sakallı bir derviş, hoca, papaz halisülasyonları görülebilir. Böyle durumlarda kazıya son verilmesinde psikolojik açıdan ve sağlık açısından fayda vardır.
11. Kazı yapılan yerden içi kül dolu bir küp çıkabilir. Küpü mutlaka gündüz açıp incelemeli ve olayı iyi araştırmada fayda vardır.
12. İşçi boş küp, kazan, bakraç, testi sandık v.s. çıkabilir. Bunlar bir iz ve işaret olabilir. Ancak definenin kendiside olabilir.
13. Kazılan yerden ateş çıkabilir.
14. Kazılan yerden harita, iz, işaret, heykel, figürler (keçi, köpek, ok, yılan, kazan, küp, kılıç, ağaç) çıkabilir. Bunlara dikkat edilmesi gerekir. Çevre araştırılmasının iyi yapıldığında size çok fazla bölge hakkında bilgi verebilirler.
Böyle durumlarda araştırmalar tekrara gözden geçirilmeli, teker teker etüt edilmelidir. Detaylar üzerinde durulmalı ve titizlikle incelenmelidir.
Yapılan kazıdan her zaman altın, para, mücevherat çıkmayabilir. Bazen bu iz ve işaretlerde çıkabilir. Bunların iyi değerlendirilmesi ve anlaşılması gerekir.
Psikolojik yönden hazır değilseniz paniğe kapılır ve rahatlıkla halüsinasyon görebilirsiniz. Böyle durumlarda panik yapılmaması gerekir. Kazıdan her şeyin çıkabileceği bilinmelidir. Bu olayların % 90 kazı yapan insanlara zarar vermezler. Ancak zararlı olan olaylarda vardır.
İnsanlar yorgun, uykusuz, problemli, karanlıkta kazı yaparken böyle durumlarla fazla karşılaşırlar. Doğruluğu – yanlışlığı, gerçekliği – sahteliği defineciye ve diğer insanlara göre değişir.
Psikolojik olarak rahat değilseniz normal zamanda olan söylenen yapılan herşey size çok büyük gelir.
Bu kadar problemin aşılmasında diğer taraftan en önemli etken yapılacak kazının izin alınarak yasal yollardan yapılmasıdır.
Kanuni yapılan kazılarda ilgili müze müdürlüğü ve mülki amirlerce görevlendirilen görevliler alacağından psikolojik etkenlerin % 90 ortadan kalkacak ve sağlıklı bir kazı yapılacaktır. Zaman sınırlaması olmayacağından sakin kararlar verilecektir.
Hasüsinasyon ve gerçeği birbirinden ayırmak çok zordur. Yaşanan olayların %50’ı halüsinasyon %50’u gerçektir. Bunu yaşayan kişinin psikolojisine bakarak ayırmalısınız. Daha önce tanıdığınız biriyle halüsinasyon görmeye müsaitse korkulacak durum yoktur. Lakin bu kişinin gördükleri gerçekte olabilir. Çünkü bunların hepsi aynı zamanda birer tılsım belirtileridir.
Kazıya çıkmadan önce bütün problemleri emanetçiye bırakarak sadece anahtarı alıp gidilmelidir. Böyle durumlarda başarı daha yüksek olacaktır. Daha sağlıklı düşünerek karar verilecektir.
Gecenin karanlığından dolayı olaylar çok çok az olacaktır. Bu tür olaylar halisülasyon veya gerçek olabilir, ama gerçek olma olasılığı yüksektir.
